Για έβδομη φορά στην 90χρονη ιστορία του κυπριακού ποδοσφαίρου, το πρωτάθλημα θα κριθεί στην τελευταία του αγωνιστική σε αγώνα μεταξύ των δύο ομάδων που διεκδικούν το πρωτάθλημα. ΑΠΟΕΛ και ΑΕΚ Λάρνακας συνθέτουν το ζευγάρι για τον αγώνα του τίτλου, με το ΑΠΟΕΛ να θέλει νίκη ή ισοπαλία και από την άλλη η ΑΕΚ Λάρνακας μόνο νίκη για να κερδίσει το πρωτάθλημα. Στις έξι προηγούμενες φορές (1941, 1945, 1948, 1970, 1993, 2014) το ΑΠΟΕΛ σε τέσσερις περιπτώσεις βρέθηκε σε αυτή τη διαδικασία, ενώ δύο φορές η ΕΠΑ (η ΑΕΚ Λάρνακας ιδρύθηκε από την ένωση της ΕΠΑ και του Πεζοπορικού). Το ΑΠΟΕΛ πανηγύρισε 2 φορές, όσες και η ΕΠΑ.
Την περίοδο 1940-41 για πρώτη φορά στην ιστορία του κυπριακού ποδοσφαίρου το πρωτάθλημα κρίθηκε σε αγώνες κατάταξης. Αντίπαλοι η ΑΕΛ και το ΑΠΟΕΛ, που είχαν ισοβαθμήσει με το τέλος του πρωταθλήματος. Οι δύο ομάδες συγκρούστηκαν σε διπλό αγώνα. Στον πρώτο, που έγινε στο ΓΣΟ στις 18 Μαΐου 1941, η ΑΕΛ νίκησε με 2-1. Στον επαναληπτικό, που έγινε μία εβδομάδα αργότερα, η ΑΕΛ ήθελε μόνο ισοπαλία, θριάμβευσε με 3-1 και κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της το πρωτάθλημα.
Το πρωτάθλημα της Κύπρου στη συνέχεια είχε διακοπεί λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και επανάρχισε την περίοδο 1944-45. Στο πρωτάθλημα ισοβάθμησαν ΕΠΑ και ΑΠΟΕΛ με 17 βαθμούς σε 10 αγώνες και έτσι για δεύτερη φορά θα κρινόταν σε διπλούς αγώνες κατάταξης.
Ο πρώτος αγώνας έγινε στις 8 Ιουλίου 1945 στο ΓΣΠ και έληξε ισόπαλος 0-0 και στον δεύτερο αγώνα που έγινε μια εβδομάδα αργότερα στο ΓΣΖ, η ΕΠΑ θριάμβευσε με 3-1 (Χειμωνίδης 2, Μελετίου – Αρχοντίδης) επί του ΑΠΟΕΛ και κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της το πρωτάθλημα.
Χαρακτηριστικό στην μέχρι τότε ιστορία του κυπριακού ποδοσφαίρου ήταν ότι το ΑΠΟΕΛ απώλεσε δύο τίτλους πρωταθλήματος σε αγώνες κατάταξης και οι αντίπαλοί του χρίζονταν για πρώτη φορά στην ιστορία τους πρωταθλητές.
Την περίοδο 1947-48 το πρωτάθλημα διεκδίκησαν για μια ακόμα φορά το ΑΠΟΕΛ και η ΑΕΛ. Το ΑΠΟΕΛ ήταν αήττητο και στις 25 Απριλίου 1948 φιλοξενούσε την ΑΕΛ στο ΓΣΠ σε αγώνα πρωταθλήματος που θα έκρινε σε πολύ μεγάλο βαθμό τον τίτλο. Όμως ο αγώνας διακόπηκε στο 77΄ λόγω επεισοδίων και ενώ το σκορ ήταν ισόπαλο 1-1. Η ΚΟΠ αποφάσισε όπως επαναληφθεί το ματς. Το ΑΠΟΕΛ είχε 13 βαθμούς και η ΑΕΛ 11 και ο μεταξύ τους αγώνας εκκρεμούσε και ήταν ο τελευταίος της χρονιάς. Στις 30 Μαΐου 1948 οι δύο ομάδες παρατάχθηκαν στο ΓΣΠ. Η ΑΕΛ ήθελε μόνο νίκη για να ισοβαθμήσει με το ΑΠΟΕΛ και να παίξουν αγώνες κατάταξης, ενώ το ΑΠΟΕΛ ήθελε ισοπαλία ή νίκη για να κατακτήσει άλλο ένα πρωτάθλημα. Η ΑΕΛ προηγήθηκε με τον Κώστα Βασιλείου στο 6΄, αλλά το ΑΠΟΕΛ με δύο γκολ του Κόκου Πιτσιλλίδη στο 25΄και 55΄ πήρε τη μεγάλη νίκη και ταυτόχρονα το πρωτάθλημα για έβδομη φορά στην ιστορία του. Έγραψε επίσης ιστορία, αφού ήταν η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που κέρδιζε το πρωτάθλημα χωρίς να ηττηθεί σε κανέναν αγώνα πρωταθλήματος.
22 χρόνια μετά, την περίοδο 1969-70, το πρωτάθλημα ήταν συγκλονιστικό. Για πρώτη φορά στα χρονικά του κυπριακού ποδοσφαίρου τρεις ομάδες διεκδικούσαν με ίσες πιθανότητες τον τίτλο. Η Ομόνοια, ο Πεζοπορικός και η ΕΠΑ. Στην τελευταία 22η αγωνιστική οι τρεις ομάδες παρουσίαζαν την ακόλουθη σειρά στη βαθμολογία: Ο Πεζοπορικός είχε 52 βαθμούς και ήταν πρώτος. Ακολουθούσαν η ΕΠΑ και η Ομόνοια με 51. Ο Πεζοπορικός ήθελε στην τελευταία αγωνιστική απλά μία ισοπαλία για να εξασφαλίσει τον τίτλο. ΕΠΑ και Ομόνοια ήθελαν νίκη στο μεταξύ τους παιχνίδι αλλά και να ηττηθεί ο Πεζοπορικός, ώστε ο τίτλος να πάει είτε στην Ομόνοια είτε στην ΕΠΑ. Σε περίπτωση τριπλής ισοβαθμίας ο τίτλος κατέληγε στην ΕΠΑ με καλύτερη αναλογία τερμάτων. Τότε το σύστημα βαθμολογίας ήταν 3 βαθμούς η νίκη, 2 η ισοπαλία και 1 βαθμός η ήττα.
Η τελευταία αγωνιστική του πρωταθλήματος άρχισε το Σάββατο 28 Μαρτίου 1970. Στη Λεμεσό και στο ΓΣΟ ο Απόλλων αντιμετώπισε τον επίδοξο πρωταθλητή Πεζοπορικό και τον νίκησε με 2-0 (τα γκολ πέτυχε ο Κωστάκης Βασιλειάδης στο 21΄και 40΄) και ο Πεζοπορικός θρηνούσε κυριολεκτικά την μεγάλη απώλεια του πρωταθλήματος. Έφθασε τους 53 βαθμούς και έδωσε το δικαίωμα σε ΕΠΑ και Ομόνοια να διεκδικήσουν το πρωτάθλημα στον μεταξύ τους αγώνα. Ο Πεζοπορικός θα έπαιρνε το πρωτάθλημα στην τριπλή ισοβαθμία (54 βαθμούς) μόνο αν το ματς ΕΠΑ – Ομόνοιας έληγε ισόπαλο 4-4.
Την επόμενη μέρα (Κυριακή 29 Μαρτίου 1970) η ΕΠΑ αντιμετώπισε στο ΓΣΖ την Ομόνοια. Ήταν ένας πραγματικός τελικός πρωταθλήματος. Τόσο η ΕΠΑ όσο και η Ομόνοια ήθελαν τη νίκη για να κατακτήσουν το πρωτάθλημα. Η ισοπαλία (0-0, 1-1, 2-2 και 3-3) ευνοούσε την ΕΠΑ στην τριπλή ισοβαθμία εκτός από το σκορ ισοπαλίας 4-4 και πάνω.
Διεξήχθη μια μεγάλη μάχη στο κατάμεστο ΓΣΖ ανάμεσα σε δύο σπουδαίους αντιπάλους. Το σκορ άνοιξε η ΕΠΑ στο 30’ με τον Τάσο. Όμως άμεση ήταν η απάντηση της Ομόνοιας στο 31’ με τον Καϊάφα, αλλά το 1-1 δεν αρκούσε στην Ομόνοια.
Τα πάντα άλλαξαν όταν η Ομόνοια πήρε το προβάδισμα στο σκορ με νέο γκολ του Καϊάφα στο 34’ και με 2-1 υπέρ της έληξε το ημίχρονο.
Ο Τάσος με τρομακτική βολίδα στο 65΄ ισοφάρισε σε 2-2 και οι φίλαθλοι της ΕΠΑ πανηγύρισαν έξαλλα. Τέσσερα λεπτά αργότερα ο Αντωνάκης με κτύπημα πέναλτι (το κέρδισε ο καλύτερος παίκτης της ο Κανάρης) έδωσε για μια ακόμα φορά το προβάδισμα τίτλου στην Ομόνοια κάνοντας το 3-2 υπέρ των «πρασίνων». Η ΕΠΑ στη συνέχεια πίεσε ασφυκτικά την Ομόνοια για την ισοφάριση και τα κατάφερε στο 84’ να ισοφαρίσει σε 3-3 με κοντινό σουτ του Λούη (πρόλαβε την έξοδο του Ελευθεριάδη). Νέοι ξέφρενοι πανηγυρισμοί των «κιτρινόμαυρων», οι οποίοι βρέθηκαν πολύ κοντά στον τίτλο. Στα εναπομείναντα 6 λεπτά το δράμα ήταν σε όλο του το μεγαλείο. Η ΕΠΑ άντεξε στην πίεση και το τελικό σφύριγμα του Άγγλου διαιτητή Μπρίττεν έληξε τον αγώνα ισόπαλο 3-3.
Η ΕΠΑ με το 3-3 κατακτούσε το πρωτάθλημα για τρίτη φορά στην ιστορία της και οι παίκτες και όλοι οι φίλοι έζησαν μοναδικές στιγμές.
Στην 26η και τελευταία αγωνιστική του πρωταθλήματος Α’ Κατηγορίας της περιόδου 1992-93 κρίθηκε ο τίτλος. Αντίπαλοι ήταν η Ομόνοια και ο Απόλλων. Ο αγώνας αυτός έμελλε να κρίνει το πρωτάθλημα. Διεξήχθη στις 29 Μαΐου 1993 στο Μακάρειο και στη βαθμολογία τότε ο Απόλλων ήταν πρώτος με 57 βαθμούς και η Ομόνοια δεύτερη με 56. Η Ομόνοια ήθελε μόνο νίκη και ο Απόλλων να μη χάσει.Στο κατάμεστο Μακάρειο έγινε ένα δυνατό και αμφίρροπο ντέρμπι, όπου η Ομόνοια έπαιξε χωρίς τον Τζούριακ, αλλά με τον Ευαγόρα στην επίθεση και τον Πέτσα στην άμυνα. Ήταν μια τολμηρή κίνηση του τεχνικού της Ομόνοιας Ιόντσο Άρσοφ. Το σκορ άνοιξε μόλις στο 12’ με πλασέ του Ευαγόρα και άνοιξε διάπλατα ο δρόμος για τη νίκη – πρωτάθλημα. Στη συνέχεια του αγώνα ο Άθως Χρυσάνθου με δυνατό σουτ στο 56’ έκανε το 2-0 και το Μακάρειο στάδιο σείστηκε από τους πανηγυρισμούς. Η Ομόνοια νίκησε με 2-0 και κατέκτησε το πρωτάθλημα για 17η φορά στην ιστορία της γνωρίζοντας την αποθέωση.
Η τελευταία φορά που οι δύο προπορευόμενες ομάδες αναμετρήθηκαν στην τελευταία αγωνιστική του πρωταθλήματος και ο μεταξύ τους αγώνας θα έκρινε τον τίτλο ήτανε την περίοδο 2013-14. Τότε η ΑΕΛ φιλοξενούσε το ΑΠΟΕΛ στο Τσίρειο στάδιο (17 Μαΐου 2014) και ήθελε νίκη ή ισοπαλία για να κερδίσει το πρωτάθλημα, ενώ το ΑΠΟΕΛ μόνο νίκη. Το παιχνίδι όδευε σε ισοπαλία 0-0 και στο 52’ διακόπηκε λόγω ρίψης κροτίδας στον πάγκο του ΑΠΟΕΛ προκαλώντας τραυματισμό παίκτη της ομάδας. Ο αγώνας διακόπηκε και επαναλήφθηκε στις 31 Μαΐου 2014 στο ουδέτερο «Αντώνης Παπαδόπουλος» χωρίς θεατές.
Στις καθυστερήσεις του ημιχρόνου ο Σέρινταν του ΑΠΟΕΛ άνοιξε το σκορ και πήρε τη νίκη με 1-0. Οι δύο ομάδες ισοβάθμησαν με 53 βαθμούς, αλλά το ΑΠΟΕΛ κατέκτησε το πρωτάθλημα αφού υπερτερούσε στην ισοβαθμία.
Γιώργος Στεφανίδης
